Józef Oleksy nie żyje
Nie żyje Józef Oleksy. Wiceprzewodniczący SLD przez ostatnie miesiące zmagał się z poważnymi problemami zdrowotnymi. Oleksy, obok Leszka Millera i Aleksandra Kwaśniewskiego, był jedną z najważniejszych postaci lewicy. Poza prezydenturą piastował niemal wszystkie najważniejsze stanowiska w Polsce. Były sekretarz PZPR, a już w czasach III RP - premier, marszałek Sejmu, szef MSWiA i przewodniczący SLD.
"Mama chciała, żebym został księdzem"
Józef Oleksy urodził się 22 czerwca 1946 roku w Nowym Sączu. Jego matka bardzo chciała, żeby został księdzem. W wieku 13 lat trafił więc do niższego seminarium duchownego. Tam uczył się przez trzy lata. Jak sam wspomina, tuż przed maturą władze rozwiązały szkołę. Egzamin dojrzałości zdał już w szkole publicznej. Księdzem nie został, bo zabrakło mu powołania. Na studia wyjechał do Warszawy. Ukończył je na Wydziale Handlu Zagranicznego Szkoły Głównej Planowania i Statystyki (obecnie SGH). Oleksy był doktorem ekonomii oraz wykładowcą i dziekanem Akademii Finansów, a także profesorem na Uczelni Vistula.
Początkiem jego kariery politycznej była działalność w Socjalistycznym Związku Studentów Polskich oraz Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej. Członkiem PZPR został w 1969 roku i pozostał nim aż do jej końca. Od 1977 roku Józef Oleksy był pracownikiem partyjnego aparatu. Awansował pod koniec lat osiemdziesiątych, gdy u władzy był gen. Wojciech Jaruzelski. W latach 1987–1989 był I sekretarzem Komitetu Wojewódzkiego PZPR w Białej Podlaskiej. W 1989 roku po raz pierwszy znalazł się też w rządzie. W gabinecie Mieczysława Rakowskiego Oleksy został ministrem – członkiem Rady Ministrów ds. współpracy ze związkami zawodowymi. Brał też udział w obradach Okrągłego Stołu, a w wyborach czerwcowych po raz pierwszy wywalczył poselski mandat.
Upadek PRL nie oznaczał dla niego końca przygody z polityką. Wręcz przeciwnie. Oleksy aktywnie włączył się w tworzenie Socjaldemokracji Rzeczypospolitej Polskiej - ugrupowania, które powstało na gruzach PZPR. Razem z Kwaśniewskim, Millerem czy Cimoszewiczem szybko stał się jednym z najbardziej wpływowych polityków SdRP. W Sejmie zasiadał nieprzerwanie od 1989 do 2005 roku. W 1993 roku Józef Oleksy po raz pierwszy został marszałkiem Sejmu. Był nim przez dwa lata. Gabinet przy Wiejskiej zamienił jednak na gmach przy Alejach Ujazdowskich - 7 marca 1995 roku został prezesem Rady Ministrów w miejsce Waldemara Pawlaka.
Afera Olina. "Odchodzę, bo jestem niewinny"
Ze stanowiskiem szefa rządu Józef Oleksy pożegnał się w atmosferze skandalu. Ówczesny szef MSW Andrzej Milczanowski oskarżył go o szpiegostwo na rzecz Rosji. Oleksy miał ukrywać się pod pseudonimem "Olin". Pikanterii całej sprawie dodawał fakt, że afera ta toczyła się w cieniu walki Wałęsy i Kwaśniewskiego o prezydenturę. A szef MSW był nominowany przez Wałęsę. Wśród polityków lewicy do dziś panuje przeświadczenie, że była to celowa prowokacja. Oleksy musiał jednak ustąpić. "Odchodzę, bo jestem niewinny" - mówił, składając swoją dymisję. W fotelu szefa rządu Oleksego zastąpił Włodzimierz Cimoszewicz.
Dymisja w atmosferze podejrzeń o współpracę z KGB nie zakończyła jednak jego kariery w polityce. Oleksy zastąpił bowiem Aleksandra Kwaśniewskiego na fotelu szefa SdRP. "Uważaliśmy, że kto jak kto, ale Oleksy nie może być żadnym szpiegiem. Choćby dlatego, że jego język, który sięga do kolan, dyskwalifikuje go jako agenta. Odrzuciliśmy wszystkie zarzuty i postanowiliśmy ostentacyjnie wybrać Oleksego na szefa SdRP. Tak, to była demonstracja" – wspominał Leszek Miller w książce "Anatomia siły".
W 1995 roku stał się bohaterem utworu Kazika - "Łysy jedzie do Moskwy". Artysta w ten sposób skomentował jego decyzję o wizycie w Moskwie na obchodach 50. rocznicy zakończenia II wojny światowej. Wyjazdowi temu, ze względu na trwającą wtedy wojnę w Czeczenii, przeciwstawiał się ówczesny prezydent Lech Wałęsa.
Krążyła też o nim popularna anegdota: Oleksy wsiada do samochodu. - Dokąd jedziemy? - pyta kierowca. - Wszystko jedno. Wszędzie jestem potrzebny.
Powrót do polityki
Ostatecznie Oleksy został oczyszczony z zarzutów współpracy z rosyjskimi służbami specjalnymi. Współtworzył Sojusz Lewicy Demokratycznej i walnie przyczynił się do jego wyborczego sukcesu w 2001 roku. W styczniu 2004 roku jako wicepremier i szef MSWiA wszedł do rządu Leszka Millera. Wytrwał w nim tylko cztery miesiące. Już w kwietniu zastąpił w fotelu marszałka Sejmu Marka Borowskiego.
Jednak i na tym stanowisku nie przyszło mu urzędować zbyt długo. Ustąpił znów w obliczu problemów, tym razem lustracyjnych. Sąd orzekł, że zataił on fakt tajnej współpracy z wojskowym Agenturalnym Wywiadem Operacyjnym. W kolejnych instancjach sądy uznały Oleksego za "kłamcę lustracyjnego". W 2007 roku Sąd Najwyższy uchylił jednak ten wyrok. Dlaczego? Jego zdaniem Oleksy działał w wyniku błędu, bo z Ministerstwa Obrony Narodowej uzyskał w 1997 r. informację, że nie musi ujawniać swojej współpracy z AWO. Sprawa została ostatecznie umorzona.
Pod koniec 2004 roku w wyniku kolejnych przetasowań w obozie lewicy, Józef Oleksy został przewodniczącym SLD. W tym samym roku piastował także mandat posła do Parlamentu Europejskiego. Jednak już rok później drogi jego oraz Sojuszu zaczęły się coraz bardziej rozchodzić. Fiaskiem zakończył się jego start w wyborach do Senatu. Szeregi SLD opuścił w połowie 2007 roku i wycofał się z bieżącego życia politycznego.
W tym samym roku tygodnik "Wprost" ujawnił nagrania jego prywatnych rozmów, które miały miejsce w gabinecie znanego biznesmena Aleksandra Gudzowatego. Na taśmie można było usłyszeć, jak Oleksy nie szczędził krytycznych słów swoim politycznym sojusznikom – m.in. Aleksandrowi Kwaśniewskiemu, Wojciechowi Olejniczakowi czy Jerzemu Szmajdzińskiemu.
Ale także i ta publikacja nie oznaczała jego końca w polityce. Krok po kroku jego powrót do Sojuszu Lewicy Demokratycznej stawał się faktem. Ponownie członkiem SLD został od 2010 roku. Dwa lata później stanął na czele Rady Programowej. Od maja 2012 roku Józef Oleksy był jednym z wiceprzewodniczących Sojuszu.
Walka z chorobą. "Mogłem być już na tamtym świecie"
W 2014 roku Oleksy miał być "jedynką" SLD na wielkopolskiej liście SLD do Parlamentu Europejskiego. Zrezygnował ze startu w ostatniej chwili. Zdecydowały względy zdrowotne. W lipcu Oleksy przyznał, że choruje na zakrzepicę. Wtedy też przeszedł skomplikowaną operację. "Mogłem być już na tamtym świecie. Na szczęście wszystko skończyło się dobrze" - opowiadał w rozmowie z "Super Expressem".
Przez ostatnie miesiące kłopoty ze zdrowiem mocno ograniczyły jego polityczną aktywność. Niegdyś częsty gość audycji telewizyjnych i radiowych, coraz rzadziej pojawiał się w mediach. "Skończył się mój czas, Kwaśniewskiego, innych kolegów, którzy budowali polską lewicę. Nie ma co rozpaczać, trzeba pójść do przodu" - powiedział o przyszłości polskiej lewicy w jednej z ostatnich rozmów na antenie TOK FM.
O tym, że walczy z nowotworem, przyznał w rozmowie z Robertem Mazurkiem na łamach "Rzeczpospolitej". "Od dziewięciu lat toczę nowotworowe boje. Nie wiem, kiedy z tego wyjdę i czy w ogóle wyjdę... Ale nawet mnie to nie ciekawi. Nigdy nie zadałem lekarzom pytania, ile mi zostało. Ani razu. I to nie ze strachu, po prostu będzie, jak będzie" – mówił.
"Zawsze żyłem bez cukierkowatej czułostkowości i użalania się nad sobą" – dodał.
"Wyrzucam sobie, że nieraz byłem zbyt łagodny w wielu sytuacjach, zbyt naiwny i zbyt ufny. W polityce trzeba być ostrożnym. Ufność nieraz przynosiła mi szkody. Będę ostry jak brzytwa - tak powiedziałem, bo nie pełniąc funkcji państwowych, mogę mówić wprost i ostrzej o sprawach, które dotyczą Polski. We wcześniejszym okresie za dużo było dyplomacji, salonu. Są momenty, że polityk musi stawiać sprawę na ostrzu noża po to, by inni się opamiętali " – przekonywał w rozmowie opublikowanej w "Gazecie Lubuskiej".
Józef Oleksy zmarł dziś. Miał 68 lat. Zostawił żonę Marię oraz dwójkę dzieci - córkę Julię i syna Michała. Był odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Srebrnym Krzyżem Zasługi. W 2003 roku Oleksy został wyróżniony tytułem Mistrza Mowy Polskiej.
źródło: Onet.pl
« powrót
